Wat is Nondualiteit?
R: “Voor zover ik mij het kan herinneren, ben ik
gebiologeerd geweest over wat het bestaan nu eigenlijk is… Wie of wat heeft het
universum geschapen, hoe werkt de micro- en macrokosmos, wat gaat er achter dit
grootse theater schuil? Ik hoorde de religieuze verhalen aan over God en het
wetenschappelijke relaas over the Big Bang… Ik begreep niets van de mensen en
de maatschappij om mij heen. Ik was verbijstert en geschok door de menselijke grofheden,
het gebrek aan hart en waarachtigheid. Ik was in shock over de ongevoeligheid
van mijn medemensen, het egoïsme, de domheid, de heersende duisternis, de
overheersende verslavingen, de verwarring en de gespletenheid. In die
duisternis, liefdeloosheid en verwarring voelde ik me nergens thuis. Ik voelde
me totaal vervreemd van alles, mijn ouders, mijn leraren, het collectieve
bewustzijn… inclusief wat ‘mijzelf’ werd genoemd. Wat was de essentie van dit alles?
Bestond het leven uit een strijd tot overleven, uit vechten en vluchten, uit
dominantie en recessiviteit? The survival of the fittest? Heersten er krachten
die streden om goed en kwaad? Moest je voortdurend opletten en je best doen? Of
was de basis van dit alles een achterliggende Eenheid, Vrede en Liefde? Waar
was ik in godsnaam in terecht gekomen? Wat is mijn rol in dit universele drama
en wie ben ik zelf eigenlijk?
Ik wilde het grote levende Mysterie wis en waarachtig en voor eens en altijd doorgronden.
Het was voor mij van levensbelang om te willen begrijpen waarom alles om mij
heen was zoals het was! In de tijd van mijn grote zoektocht kon mijn centrale
thema worden samengevat met: klopt alles in essentie of klopt er geen barst
van?
Ik ging op zoek naar waarachtige hulp. Ik zocht naar wezens die er wis en
waarachtig waren uitgekomen. Het ging mij niet per se om wat ze zeiden, maar
wat ik in de blik van hun ogen zag. Wonder boven wonder kon ik ‘het kloppende’ herkennen
en vinden in de liefde en vrijheid die uit hun ogen schouwde… Enkele van hen
noemde men leermeesters…
Het eerste wat deze leermeesters mij lieten zien was hoe het ganse fysieke
universum en alle krachten die hier in werkzaam zijn, is opgebouwd uit ‘de
wisselwerking der tegendelen’. De levenskracht, de levensstroom, de
levensdynamiek in het Heelal, kan zich via de wisselwerking van plus en min,
yin en yang, shiva en shakti (of hoe je het ook aanduidt)… voortplanten en
voortstromen… Deze dynamiek zet alles in werking… Deze dynamiek zorgt voor
begrenzingen, verdichtingen, eigenschappen, verschijnselen… Het ganse universum
was gebaseerd op de aard van verschijning, van verschijnselen. De aard van
ieder verschijnsel bestond uit een bepaalde mate van doorlating en tegenhouding,
doorstroming en weerstand, transparantie en verdichting, convergeren en
divergeren, concentratie en verspreiding… Mijn Advaitische leermeester hadden
hier een paar mooie Sanskriet namen voor: Avarana en vikshepa, vikalpa en
sankalpa, tamas en rajas… allen samengevat in het woord ‘dualiteit’…
Het eerste wat mijn leermeesters mij bijbrachten was ‘sferisch ervaren’… Bij
mij heet het ‘sferische leren ervaren’ tegenwoordig ‘zwaartekracht- en
verdichtings-teachings’ en ‘Grenzeloos Voelen’. Tegendelen bestaan immers niet
los van elkaar. Neem bijvoorbeeld onze aardse atmosfeer. De Atmo-sfeer rondom
de aarde wordt opgetrokken tussen de noord en zuidpool. Een atmosfeer met enkel
om noordpool of enkel een zuidpool bestaat natuurlijk niet. Toch is een mens
(illusoir) instaat om tegendelenpolen los van elkaar te gaan zien en een van de
twee te gaan prefereren. De meeste mensen prefereren (éénzijdig) ‘positief’, ‘goed’,
‘ontspannen’, ‘vrede’, ‘echt’… ga zo maar door en denken dat hun geprefereerde
tegendeel echt bestaat. Meestal wordt dit aangeduid met duaal denken of duaal
ervaren, maar is in wezen preferentie-ervaren.
In wezen bestaat er dus geen ‘positief’, etc. op zich. Mijn leermeesters
lieten mij zien dat zaken nooit opzichzelf bestaan. Neem bijvoorbeeld dit
lucifertje. Wanneer ik aan je vraag of dit lucifertje ‘lang’ of ‘kort’ is,
antwoorden de meeste mensen klakkeloos met ‘lang’ of ‘kort’. De intelligenten
onder ons zie ik nu vragend kijken… In wezen ervaar je iets als ‘lang’ of ‘kort’
als je er letterlijk of figuurlijk (denkbeeldig) iets naast houdt om het te
vergelijken. Wat je ervaart is in wezen altijd een ‘vergelijking’, een sfeer.
Iedere sfeer is een uiteenzetting van twee tegendelen die je ervaart via
vergelijking in een bepaalde hoedanigheid. Iedere ervaring is een sferische
ervaring, ervaar je als een sfeer. Voel maar eens hoe je je op dit moment
voelt… Je kunt ook zeggen: voel eens je sfeer. ‘Lang’ en ‘kort’, ‘goed’ en
‘slecht’, ‘waar’ en ‘onwaar’, ‘echt’ en ‘onecht’… bestaan dus niet letterlijk,
bestaat niet opzichzelf, maar zijn altijd relatief. Ze zijn sferisch, ze vormen
een sfeer. In wezen bestaat niets ervaarbaars op zichzelf… wat het ook is! Alles
bestaat uit een (relatieve) sfeer.
Misschien dat je nu denkt… wou, wat ingewikkeld… Ik ga nu juist helemaal
denken… Welnu sferisch ervaren of Grenzeloos Voelen is bijzonder simpel. Zodra
je sferisch ervaart verkeer je direct in een nonduale wereld. In één keer is
alles preferentieloos ‘enkelvoudig’, ‘ondubbelzinnig’, ‘simpel’, ‘direct’ en
‘ongecompliceerd’.
Wanneer twee tegendelen zich met elkaar verwerken (laten vergelijken) uit dat
zich en ervaar je dat in de vorm een bepaalde sferische energie. Zo brengt het
verschil tussen ‘plus’ en ‘min’ een elektrische stroom op gang. Het eerste
waarin je Nondualiteit kunt ontdekken is in al die verschillen. Het resultaat
van een vergelijking is bijvoorbeeld de hoedanigheid van stroom, energie,
beweging. Wanneer je hier wakker op aangesloten bent, ervaar je direct Nondualiteit.
Op het meest basale niveau ervaar je dit als ‘ik-ben’. ‘Ik-ben’ is de
speelruimte waarin alle andere sferen en energie-manifestaties plaatsvinden. In
plaats van ruimtelijk, kun je het ook in dynamische termen uitdrukken. ‘Ik-ben’
is dan de potentiële energievoorraad voor alles wat zich erin voltrekt. In
Dzogchen spreken we van het oneindige energiereservoir van de Kosmische spiegel.
In de Advaita Vedanta spreken we van Gewaarzijn. Dankzij de dynamiek van de ‘ik-ben’-heid
voltrekken zich staten, toestanden en ervaringen en is er leven mogelijk.”